Ảnh minh họa (Nguồn Internet)
Bên có quyền (Hay còn gọi là Bên bị vi phạm) chỉ có thể yêu cầu Bên vi phạm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại, khi có đầy đủ các điều kiện luật định, các điều kiện đó gồm:
1. Có hành vi vi phạm nghĩa vụ
Căn cứ đầu tiên, làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại, đó chính là có hành vi vi phạm nghĩa vụ của Bên có nghĩa vụ.
Vi phạm nghĩa vụ, đó có thể là việc Bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ đúng thời hạn, thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ, thực hiện không đúng nội dung nghĩa vụ hoặc cũng có trường hợp vi phạm tất cả những nghĩa vụ này cùng lúc. Tuy nhiên, chỉ cần vi phạm một trong các nghĩa vụ trên đây, thì đã được xem là vi phạm nghĩa vụ.
2. Có thiệt hại xảy ra trên thực tế
Chỉ vi phạm nghĩa vụ thôi chưa đủ làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Mà chỉ khi nào hành vi vi phạm nghĩa vụ đã làm phát sinh thiệt hại, thì Bên bị vi phạm nghĩa vụ mới có quyền đòi bồi thường thiệt hại. Nghĩa rằng, nếu có vi phạm nghĩa vụ, nhưng không làm phát sinh thiệt hại gì cả, thì cũng không phải bồi thường.
3. Thiệt hại xảy ra có nguyên nhân trực tiếp từ hành vi vi phạm nghĩa vụ
Có nghĩa rằng, chỉ những thiệt hại nào phát sinh, mà do nguyên nhân trực tiếp từ hành vi vi phạm nghĩa vụ, thì Bên bị vi phạm mới có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Còn những thiệt hại dù có liên quan, nhưng không trực tiếp, thì không thể buộc bên vi phạm bồi thường thiệt hại.
Tóm lại, cơ sở của việc đòi bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ, phải có đầy đủ 03 yếu tố: Có hành vi vi phạm nghĩa vụ, có thiệt hại xảy ra, và thiệt hại xảy ra do nguyên nhân trực tiếp từ hành vi vi phạm nghĩa vụ. Do đó, dù có hành vi vi phạm nghĩa vụ, nhưng không làm phát sinh thiệt hại hoặc thiệt hại không phải do nguyên nhân trực tiếp bởi sự vi phạm nghĩa vụ gây ra, thì không làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại.