I. Khái niệm giao đất và cho thuê đất.
Trên cơ sở đất đai thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu, nhà nước chuyển giao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất bằng các hình thức và cách thức khác nhau. Tuy nhiên, Luật đất đai 2013 trong phần giải thích không có khái niệm cụ thể hình thức sử dụng đất mà chỉ giải thích cho cụm từ “Nhà nước giao đất” và “ Nhà nước cho thuê đất”.
Nhà nước giao quyền sử dụng đất (sau đây gọi là nhà nước giao đất) là việc nhà nước ban hành quyết định giao đất để trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất (Khoản 7 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013).
Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất (sau đây gọi là nhà nước cho thuê đất) là việc nhà nước quyết định trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất thông qua hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất (Khoản 8 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013).
Như vậy, giao đất và cho thuê đất đều nhằm chuyển giao quyền sử dụng đất từ nhà nước cho người sử dụng đất và xác lập quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất.
II: Nội dung của các hình thức sử dụng đất.
2.1 Nội dung hình thức nhà nước giao đất.
Giao đất hiện nay có hai hình thức: giao không thu tiền sử dụng đất và giao có thu tiền sử dụng đất. Việc giao đất có thể xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Sự phân biệt này chủ yếu dựa vào các tiêu chí đất nông nghiệp hay đất phi nông nghiệp, đất trong hạn mức hay ngoài hạn mức sử dụng, đất dùng vào lợi ích công cộng hay lợi ích cá nhân, kinh doanh, người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp lao động hay là tổ chức kinh tế, người việt nam định cư nước ngoài.
Hình thức giao đất không thu tiền sử dụng đất áp dụng đối với các chủ thể, tổ chức, hộ gia đình trong nước sử dụng đất. Tuy nhiên, không phải mọi tổ chức cá nhân bất kỳ nào cũng được nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. Muốn được nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất của họ phải đáp ứng một trong các dấu hiệu sau:
Hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất áp dụng đối với các doanh nghiệp sử dụng đất vào mục đích sản xuất kinh doanh hoặc đáp ứng các nhu cầu ở của hộ gia đình, cá nhân. Người sử dụng đất khi được giao đất phải có nghĩa vụ nộp một khoản tiền vào ngân sách nhà nước đó là tiền sử dụng đất.
2.2 Nội dung hình thức nhà nước cho thuê đất.
Việc nhà nước cho thuê đất được chia thành hai loại: thuê đất trả tiền thuê hàng năm hoặc cho thuê đất thu tiền thuê một lần cho cả thời gian thuê.
Riêng đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức nước ngoài thuê đất để xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê thì phải thực hiện trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.